W niedzielę 18 września Kościół w Polsce obchodzi dzień poświęcony środkom społecznego przekazu. Również nasza strona internetowa w pewien sposób uczestniczy w całej sieci komunikacji i przekazu informacji. Dlatego też zamieszczamy na naszej witrynie ktrótką refleksje poświęconą obchodom tego dnia i zapraszamy do zapoznania się z jej treścią.
W jednym ze swoich postulatów Sobór Watykański II zalecił obchodzenie na całym świecie dnia, który poświęcony zostanie w sposób szczególny zagadnieniom środków społecznego przekazu. Paweł VI zlecił Komisji Środków Społecznego Przekazu szczegółowe opracowanie wskazań dotyczących tego dnia, które zostało wydane 14 sierpnia 1966 r. w specjalnym biuletynie informacyjnym. Od tej chwili dzień ten otrzymał nazwę: Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. Jako datę obchodzenia tego dnia ustalono niedzielę po Wniebowstąpieniu i przed Zesłaniem Ducha Świętego (w Polsce ten dzień został przeniesiony na trzecią niedzielę września).
Obchody tego dnia w poszczególnych diecezjach powinny zostać dostosowane do miejscowych warunków oraz zwyczajów, jednak powinny zachować swój spójny charakter . Do najważniejszych duszpasterskich wydarzeń tego dnia powinno należeć uświadamianie wiernych poprzez homilie, sympozja i wykłady tematyczne, odnośnie ich obowiązków w zakresie mediów. Zaleca się również odmawianie modlitw w intencji właściwego działania i korzystania z tych środków przekazu. Jeśli poszczególne diecezje uznają to za stosowne można przeprowadzić pieniężną zbiórkę na rzecz popierania i funkcjonowania medialnych inicjatyw. Organizacja przebiegu tego dnia, zgodnie z zaleceniem Soboru, została powierzona Komisjom Biskupów ds. Środków Społecznego Przekazu . W przygotowanie obchodów tego dnia powinny włączyć się także poszczególne organizacje kościelne i edukacyjne, biorąc w nich czynny udział. Co roku papież wybiera jeden o zagadnienie, który staje się tematem przewodnim obchodów i zarazem tematem corocznego orędzia. Orędzia te bazują zawsze na trzech podstawowych kwestiach odnośnie środków społecznego przekazu:
• ukazują, jak wielką role, odgrywają media w naszym codziennym życiu oraz prowadzą do teologicznej refleksji,
• uświadamiają, ze media są bardzo ważnym narzędziem ewangelizacyjnym,
• promują chrześcijańską wizję komunikacji, w której na pierwszym miejscu znajduję się zawsze człowiek .
Najnowsze 45. orędzie papieskie na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu przynosi refleksję nad sieciami społecznościowymi, w perspektywie nowych technologii medialnych. Sieci społeczne, które w ciągu ostatnich kilku lat opanowały Internet, stały się miejscem nie tylko spotkań, ale zwłaszcza wymiany informacji. Nowe technologie sprawiają, że media przeobrażają się w interaktywne platformy, przez co różnice między nadawcą a odbiorcą coraz bardziej się zacierają. Świadczy o tym rosnąca liczba blogów i prywatnych witryn internetowych. Każdemu wydaje się, że ma coś bardzo ważnego do zakomunikowanie całemu światu. Również liczba zarejestrowanych kont na portalach społecznościowych liczona jest już w milionach użytkowników. Wszystko to prowadzi do rozbudowanej sieci społecznej tętniącej wirtualnym życiem. Benedykt XVI w zaistniałej sytuacji widzi podstawowe pytanie o „poprawność działania osobistego, ale także autentyczność swojego istnienia” w tej wirtualnej przestrzeni. Samo poszukiwanie przyjaźni i swojego miejsca w sieci nie jest czymś negatywnym, jednak należy pamiętać, że nie może być ono traktowane jako swoiste schronienie w paralelnym wirtualnym świecie i powodować odcięcie się od rzeczywistości. Prawdziwe szukanie przyjaźni wymaga autentyczności i osobistego zaangażowania, natomiast czymś nie właściwym może okazać się budowanie swojego wirtualnego „profilu”, oderwanego od rzeczywistej osobowości. Papież zwraca uwagę, że „wirtualny kontakt nie może i nie powinien zastępować bezpośredniego kontaktu z ludźmi na wszystkich poziomach naszego życia” . Żyjąc w dzisiejszym cyfrowym świecie stajemy przed wyzwaniem „bycia osobą autentyczną i refleksyjna”.
Tysiące wysyłanych informacji przez użytkowników, sieci niosą za sobą konkretną treść oraz wymianę światopoglądów, dlatego papież uważa, że możemy mówić o chrześcijańskim stylu obecności w sieci. Taka chrześcijańska obecność, powinna przejawiać się przez głoszenie Ewangelii, taki przekaz zdaniem papieża stanowi „wyzwanie dla typowej mentalności internetowej” . Dlatego też ewangeliczna prawda głoszona w cyberprzestrzeni nie powinna skupiać się na populizmie,
ale przekazywać autentyczne i odpowiednie wartości,
Benedykt XVI kieruje słowa zachęty i otwarcia się na te nowe możliwości komunikacyjne. „Chciałbym ponadto zachęcić chrześcijan, aby z ufnością oraz świadomą i odpowiedzialną kreatywnością włączyli się w sieć relacji, jakie umożliwia epoka cyfrowa. Nie tylko dlatego, aby zaspokoić pragnienie obecności, ale dlatego,
że ta sieć jest integralną częścią ludzkiego życia” .
Jak dotąd ukazało się 45 orędzi na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. Paweł VI propagator tej inicjatywy, podczas swojego pontyfikatu ogłosił 12 takich dokumentów. Następnie Jan Paweł kontynuując dzieło swojego poprzednika przedstawił 27 orędzi. Natomiast Benedykt XVI obecnie jest autorem 6 orędzi. Od 1986 r. orędzia podawane są do publicznej informacji, w dniu wspomnienia św. Franciszka Salezego (24 stycznia) .
Kościół poprzez papieskie orędzia spogląda na media jako narzędzia komunikacji, której idealnym wzorem zawsze pozostaje sam Bóg. Wewnętrzne życie Trójcy Świętej polega na wzajemnym udzielaniu się osób. Chrystus, jako Odwieczne Słowo Boga, poprzez wcielenie stał się ciałem. Chrystus, Bóg i człowiek
w najdoskonalszy sposób komunikuje nam prawdę o swoim Ojcu, który jest Miłością. Natomiast Duch Święty działający w Kościele nieustanie go uświęca i ożywia. Komunikowanie jest głównym elementem ewangelizacji, poprzez którą przemawia sam Bóg. Wszystkie te płaszczyzny ukazują nam idealny wymiar komunikacji, który istnieje w wewnętrznych relacjach Trójcy .
Papieże w swoich orędziach przedstawiają media jako dar Boży dla ludzkości. „Geniusz rąk i umysłu człowieka odsyła do wielkości Stwórcy, który ukształtował naturę oraz prawa nią rządzące w taki sposób, że słowo, obraz i dźwięk docierają do nas bez żadnych barier z dużej odległości” . Nowe technologie ukazują nam wielkość Boga, dzięki któremu możemy nieustannie odkrywać i ulepszać nasze sposoby komunikacji. Dzisiejsze media posiadają ogromny ładunek informacji z całego świata, ale tylko dzięki kompetentnym osobom pracujących w mediach mających na uwadze prawdę, a nie pogoń za sensacją, mogą one przynieść prawdziwy wzrost osoby ludzkiej. Dzięki tym nowym technologiom otwierają się nowe wymiary doświadczenia Boga. Dlatego posługiwanie się tymi środkami musi być zgodne z ich naturą, aby mogło pozostać wiarygodnym przekazem Ewangelii .
Bartosz Borowiak